Geloofd zij de HEERE, mijn rots, Die mijn handen leert om te strijden, mijn vingers om oorlog te voeren

David – Psalm 144:1

Het probleem dat ik in mijn eigen gebedsleven had in de afgelopen jaren is dat er een gebrek was aan doelmatigheid. Ik bad wanneer ik er aan dacht, en dan voor de dingen die op dat moment in me opkwamen. Ik vermoed dat wel meer Christenen op deze manier bidden.
Sinds ik me de afgelopen tijd ben gaan richten op het feit dat we in een geestelijke oorlog leven ben ik tot de ontdekking gekomen dat dit ook betekent dat we doelmatig mogen gaan bidden. Wanneer ik het heb over ‘bidden’ bedoel ik hier overigens niet alleen het praten met God, maar ook dingen als proclamaties.

Jezus spreekt over een koning die een oorlog wil gaan vechten:

“Welke koning die een oorlog in gaat om te strijden met een andere koning, gaat niet eerst zitten om te beraadslagen of hij bij machte is met tienduizend man tegemoet te gaan die met twintigduizend man tegen hem optrekt? En zo niet, dan stuurt hij, als de ander nog ver weg is, een gezantschap om te vragen wat de vredesvoorwaarden zijn.”

Lukas 14:31-32 HSV

Hiermee benadrukt hij het belang van een goede planning op het moment dat we de strijd aangaan. Sun Zu begint in zijn boek ook met dezelfde gedachte. Volgens hem zijn er 5 factoren waarmee er rekening gehouden moet worden voordat er aan een oorlog begonnen wordt:

“De weg, de hemel, de aarde, de generaal en de wet.”

Sun Zu

Vrij vertaald bedoelt hij de volgende 5 dingen: missie, klimaat, terrein, leiderschap en organisatie. Wanneer je geen kennis hebt van deze factoren zal je volgens Sun Zu verliezen. Wat betekenen deze factoren in de geestelijke oorlogsvoering? Ik denk dat we ze kunnen toepassen op de volgende manier:

De weg
Te beginnen bij de missie die Jezus ons in de Bijbel gegeven heeft in bijvoorbeeld Mattheüs 28:18-20: Leerlingen maken en leerlingen onderwijzen. Maar wat betekent dit voor jou persoonlijk, of voor bijvoorbeeld een gebedsgroep, Bijbelstudiegroep of kerk? Wat is jullie missie? Niet iedereen is bijvoorbeeld geroepen om straatevangelisatie te doen. Ik geef dit voorbeeld omdat ik vaak het gevoel krijg dat evangelisten dit wel graag zo zouden willen. (Dit is iets wat voortkomt uit passie en dat moeten we ze maar vergeven.)

Het opstellen van een missie vereist persoonlijke reflectie. Een aantal jaar geleden was ik veel bezig met missie en visie, in die tijd heb ik een missie opgesteld voor mezelf, en eentje voor mijn huwelijk. Mijn persoonlijke visie heb ik toen als volgt verwoord:

Mensen helpen om in een dieper contact te treden met de Vader door middel van een diepere kennis en een beter begrip van Zijn Woord, de Bijbel.

Leendert Reek, 2017

De kunst is om het algemeen genoeg te houden om opties open te houden maar concreet genoeg om sturing te geven in de keuzes die je maakt. Soortgelijke missies zouden opgesteld kunnen worden voor bijvoorbeeld gebedstijd (stille tijd), werk, roeping, etc.
Volgen Sun Zu is het belangrijk om hetzelfde te denken als de leiders. Voor Christenen betekent dit denk ik dat onze missie in een lijn is met onze Leider, Jezus Christus. Ook is het belangrijk dat de mensen waarmee we samenwerken op één lijn zitten wat betreft de missie. Dit voorkomt dat je elkaar gaat tegenwerken. Het is goed om met elkaar het gesprek aan te gaan over wat onze missie is. Wat geloof je? Wat motiveert jou? Welke gave draag jij bij?

De Hemel
De hemel staat bij Sun Zu voor de tegenstellingen die deel zijn van het klimaat: warmte en kou, donker en licht, seizoenen.
In de geestelijke wereld kunnen we ook spreken van seizoenen. Hier komt de gave van wijsheid om de hoek kijken. Een vraag waar die we ons bijvoorbeeld kunnen stellen is of het nu de tijd is om te handelen. Een andere factor die het geestelijk klimaat kan beïnvloeden is ons geloof. Jezus leert ons dat “alles wat u biddend begeert, geloof dat u het ontvangen zult, en het zal u ten deel vallen (Mar 11:23).” In dezelfde lijn lezen we in 1Joh 4:14-14:

“En dit is de vrijmoedigheid die wij hebben in het toegaan tot God, dat Hij ons verhoort, telkens als wij iets bidden naar Zijn wil. En als wij weten dat Hij ons verhoort, wat wij ook bidden, dan weten wij dat wij het gevraagde, dat wij van Hem hebben gebeden, ontvangen.”

1Joh 4:14-15

Als we weten dat wat we bidden Gods wil is, is het ook makkelijker om in geloof te bidden. Deze teksten vullen elkaar aan. Wil je het geestelijke klimaat weten, ga dan eerst op zoek naar Gods wil en ga daarna dát bidden.

Aarde
Aarde is volgens Sun Zu “hoog en laag, ver en dichtbij, gehinderd en eenvoudig, open grond en nauwe passen, veiligheid en gevaar.” Hoe is het landschap waarin de soldaten zich bewegen? Waar zitten de hindernissen, en kunnen we gebruik maken van de hindernissen?

Het geestelijk landschap gaat over de mensen om ons heen. Geloof en ongeloof bij de mensen, hun geestelijke openheid, de vragen die ze misschien hebben, de bezwaren die ze hebben tegen God of Zijn Koninkrijk. Hierin moeten we op basis van onze missie keuzes gaan maken.

Jaren geleden, toen ik net ontdekte dat God altijd wil genezen, stuitte ik op veel verzet. Ik ontdekte dat veel mensen in de Kerk erg veel moeite hadden met deze theologie. Mijn reactie hierop was dat ik deze mensen wilde overtuigen van de Bijbelse boodschap van genezing. “Het is van de duivel” zeiden sommigen tegen mij. En het verbaasde me hoe sommigen tegenwoordig geloven dat God ze ziek maakt en de duivel geneest. Dat klonk voor mij als de wereld op zijn kop. Maar wat ik toen niet begreep is dat het niet de tijd en de plaats was om deze mensen te kunnen overtuigen. Op het moment dat iemand het werk van de Geest aan de duivel toeschrijft is er vaak een hardheid over het hart. Wijsheid was geweest als ik de discussie niet was aangegaan en in plaats daarvan mijn energie had gericht op mensen die wel willen leren over de kracht van God. Ik heb mijn terrein toen niet goed verkend, en het gevolg was dat andere vlakken van mijn geloofsleven ook onder spanning kwamen te staan door demonische aanvallen. Maar omdat ik zo gefocust was op een doel dat buiten mijn bereik lag kon de duivel voet in mijn leven krijgen met allerlei angsten.

Welke strijd ligt in mijn invloedsfeer? In mijn geval mijn eigen angsten, of de angsten en moeiten van mijn kinderen. Wanneer ik het gevecht thuis win, op bekende grond, kan ik daarna uitvallen doen naar buiten. Misschien is dat wel een beetje vergelijkbaar met wat Jezus zegt over de splinter en de balk. Wanneer we eerst zorgen dat wij goed kunnen zien kunnen we pas echt een ander helpen. Dat betekent niet dat er nooit een tijd en een plaats is waarop me mensen kunnen helpen om tot nieuwe inzicht te komen. Maar dat komt veelmeer voort uit persoonlijke getuigenissen van overwinning dan uit theologie, hoe belangrijk theologie ook is voor onze geloofsontwikkeling!

De generaal
De generaal staat voor het leiderschap. Een goede leider leidt volgen Sun Zu met “wijsheid, geloofwaardigheid, goedheid, moed en discipline.”
Jezus zet dit nog scherper neer:

“maar wie onder u belangrijk wil worden, die moet uw dienaar zijn. En wie van u de eerste zal willen worden, die moet slaaf van allen zijn.”

Mark 10:43-44

Jezus zegt niet: “Wie onder u belangrijk wil zijn is trots en arrogant, foei!”
Nee, “als iemand verlangen heeft naar het ambt van opziener, begeert hij een voortreffelijk werk (1Tim 3:1).”

Het is dus niet verkeerd om belangrijk te willen zijn, maar belangrijk zijn begint bij nederigheid. Wees trouw in de kleine dingen die God je geeft. En zelfs als jij niet verlangt naar een of ander ambt, uiteindelijk is iedereen op de een of andere manier een leider want iedereen heeft verantwoordelijkheden. Voor de een is dat misschien voor zijn eigen lichaam, voor een ander is het zijn familie, aan weer een ander is een hele gemeente gegeven. Waar ben jij verantwoordelijk? Wees daarin trouw en God zal je over meer geven (vgl. Matt 5:21).
Dat is de juiste weg naar leiderschap. In de wereld leren we dat we onszelf naar voren moeten brengen. Maar Paulus leert: “niet wie zichzelf aanprijst is betrouwbaar, maar wie door de Heer wordt aangeprezen (2Kor 10:18 NBV).”

De Wet

De Wet bij Sun Zu is “organisatie, de commandostructuur, logistiek, en de controle op de uitgaven.” Het gaat over de manier waarop je als groep georganiseerd bent. Zo af en toe hoor ik een Christen zeggen dat hij niet naar een kerk gaat en de kerk niet nodig heeft, het gaat toch allemaal om onze persoonlijke relatie met Jezus?

Deze visie staat niet vast in de Bijbel en ook niet in de traditie. De Bijbel roept gelovigen op om onderling samen te komen (Heb 10:25). Hoe deze samenkomsten vorm krijgen wordt niet heel uitgebreid uitgewerkt. Dit hoeft natuurlijk niet rondom een formele kerkdienst. Tegelijkertijd kunnen we wel in het Woord vinden welke elementen er verwacht mogen worden van onderlinge bijeenkomsten. Ik wil er enkele noemen: Samen zingen (Kol 3:16), samen bidden (Jak 5:16), de gaven van de Geest (1Kor 12-14), etc. Het Nieuwe Testament noemt meer onderdelen van de samenkomsten. Deze vindt je vooral in de brieven. Als dit iets is waar je over twijfelt raad ik aan deze op dit onderwerp na te slaan.

Ik besef dat sommige van deze elementen in de traditionele kerkdienst ook niet altijd aanwezig zijn. Voor leiders van kerken zou het naar mijn mening goed zijn om hier biddend op te reflecteren.

Voor de kerkgangers is het risico dat we de baby met het badwater weggooien. Zoals ik net al schreef zeggen sommigen de kerk niet nodig te hebben. Ik snap dat hier soms gebrokenheid onder zit. En het spijt me als er door Christenen onrecht is aangedaan. Maar dat rechtvaardigt niet om in het andere uiterste te schieten. Als gelovigen zijn we samen het Lichaam van de Gezalfde: “En het oog kan niet zeggen tegen de hand: Ik heb je niet nodig, of vervolgens het hoofd tegen de voeten: Ik heb jullie niet nodig (1Kor 12:21, vgl. vv.12-27).” In de context heeft Paulus het hier ook over de Gaven van de Geest. Weet waar jouw talenten liggen en vraag anderen om hulp wanneer zij op een gebied meer talent hebben. We hoeven niet zelf alle ballen omhoog te houden. De Kerk is geen circus!

Misleiding
Sun Zu sluit zijn eerste hoofdstuk af met het thema misleiding:

“oorlogvoering is gebaseerd op misleiding.”

Sun Zu

Mijn eerste reactie op deze opmerking was dat misleiding niet passend is voor een Christen. En ik denk dat dat een gezonde manier is om ernaar te kijken. In de zin dat we mensen niet moeten misleiden. We moeten niet liegen tegen onze menselijke tegenstanders, niet tegen onze broers en zussen in het geloof en al helemaal niet tegen God.

Daarin heb ik denk ik gelijk. Maar dan verlies ik uit het oog dat we niet te strijden hebben tegen vlees en bloed maar tegen demonische machten (vgl. Ef 6:12). De tegenstander is een leugenaar en de vader van de leugen (Joh 8:44). Misleiding is zijn primaire manier van vechten. Hij wil ons laten denken dat hij sterk is, wanneer hij zwak is. Dat hij aan het winnen is, terwijl hij al verslagen is. Dat iets goed is, terwijl het zonde is, enz. enz.
Wanneer we ons bewust zijn van deze strategie kunnen we deze doorzien. We kunnen de leugen ontmaskeren door Gods waarheid er tegenover te zeggen. Hier komt proclamatie om de hoek kijken. Het hardop uitspreken van Gods woord is een krachtige manier om je eigen denken te trainen om Gods Waarheid te geloven. In Spreuken 18:21 lezen we zelfs dat “Dood en leven zijn in de macht van de tong.”

Even terug naar misleiding in geestelijke oorlogvoering. Weet je dat Jezus misleiding gebruikte om de duivel te verslaan? Paulus schrijft dit in 1Kor 2:7-8:

“Wij spreken echter de wijsheid van God, als een geheimenis; een wijsheid die verborgen was en die God vóór alle eeuwen voorbestemd heeft tot onze heerlijkheid; een wijsheid die niemand van de leiders van deze wereld gekend heeft. Immers, als zij die gekend hadden, zouden zij de Heere der heerlijkheid niet gekruisigd hebben.”

Paulus

Door deze wijsheid te verbergen kon Jezus Zijn overwinning aan het kruis behalen. C.S. Lewis werkt dit prachtig uit in zijn boek “Het betoverde land achter de kleerkast.” Waarin Alsan, de Leeuw, Jezus voorstelt en de witte tovenares de duivel. Aslan laat zich door de tovenares ombrengen op de stenen tafel (de wet). Maar omdat de tovenares niet begreep dat de kracht van liefde sterker was dan die van de wet begreep ze ook niet dat Aslan terug zou komen uit de dood. In de volle overtuiging dat ze gewonnen had brak ze haar afspraak met Aslan om Narnia met rust te laten. Maar de verrezen Leeuw gaat de strijd aan. De tovenares is zo verbaasd dat ze per direct verslagen isⁱ.

Deze visie op de verzoening is misschien vreemd voor je. Deze wordt Christus Victor genoemd en was voor grofweg de eerste 1000 jaar van de kerkgeschiedenis de dominante visie op het lijden en sterven van Jezus. Hier valt nog meer over te schrijven, maar dit volstaat voor nu.

Hoe kunnen wij misleiding gebruiken in onze geestelijke oorlogvoering? Ik moest toch wel even nadenken over die vraag. Deze vraag is lastig omdat de duivel als vijand erg intimiderend overkomt. Onzichtbaar en stokoud. Toch denk ik dat ik wel wat zinnige punten kan geven. Ten eerste is de duivel niet alomtegenwoordig. Hij kan maar op één plaats tegelijk zijn. Dat geeft ons een voordeel, namelijk dat de duivel en de demonen nooit perfect op elkaar kunnen afstemmen. Daarnaast kunnen de boze geesten in principe geen gedachten lezen. Dat wordt duidelijk uit Job 1 en 2 waarin de duivel interpreteert wat Job denkt, maar gedurende het boek blijkt dat hij ongelijk had. Ik zeg ‘in principe’ omdat ik de mogelijkheid open laat voor dat onze gedachten zo geestelijk openstaan dat het in de geestelijke wereld te horen is. Het is goed om in gebed onze gedachten onder de bescherming van God te plaatsen.

Wanneer we dit gedaan hebben hebben we een plaats waar we kunnen praten met God zonder dat de duivel er iets van weet. Hij hoeft zelfs niet te weten dat je aan het bidden bent. Houd een lijntje met meest intieme gebeden tussen God, op momenten dat dit niet per se logisch is. Op deze manier kunnen we de duivel te slim af zijn.

Een tweede punt is spreken in tongen. Mijn overtuiging is dat wanneer men de taal van Gods Geest Zelf spreekt Deze woorden kan gebruiken die alleen God snapt. Door in tongen te bidden kan God voorbede doen die buiten de duivels weten omgaan. Overigens heeft het spreken in tongen nog meer voordelen, omdat de Geest zelf bidt. Bijvoorbeeld dat we niet na hoeven te denken over gebedsstrategie. Wanneer we vragen of God ons ook de uitleg geeft kunnen we leren van deze strategieën en die ook gaan toepassen in de gebeden in menselijke talen. Overigens wil ik niet beweren dat klanktaal nooit te verstaan is voor de duivel. Daar is voor zover ik weet geen Bijbelse basis voor. Het is aan de Heilige Geest om ons spreken in tongen te gebruiken zoals Hij dat wil (1Kor 12:11).

Reflectie

• Verwoord je persoonlijke missie in 1 of 2 zinnen.
• Reflecteer biddend op de vraag waar Gods wind heen waait. Hiermee bedoel ik bijvoorbeeld tot welke stappen hij je uitnodigt. Dit kan een bediening zijn, of om regelmatig stille tijd te houden, of om af te rekenen met een zonde of leugen in je leven. Houd hierbij je missie in het oog. Vat dit doel beknopt samen en schrijf deze boven een vel papier. (Je zou dit je visie kunnen noemen. Hoe ga ik mijn levensmissie op dit moment in mijn leven handen en voeten geven?).
• Deel het vel onder deze verlangens in 2 kolommen. Zet in de eerste kolom mogelijke hindernissen om deze verlangens uit te gaan voeren en in de andere kolom dingen die het mogelijk makkelijker maken.
• Breng in kaart welke mensen jouw leiders zijn en welke mensen jij leidt. Waarop heb jij invloed en wie heeft invloed op jou. Zet bijvoorbeeld je naam midden op een papier en geef met pijlen aan hoe verantwoordelijkheden lopen.
• Hoe sta jij in het Lichaam van Christus?
• Wat zijn jouw gaven en talenten? (zowel geestelijk als natuurlijk)
• Welke gaven en talenten hebben de mensen in jouw omgeving, kerk, groep waarop jij een beroep kan doen in de geestelijke oorlog?
• Denk jij dat we de duivel zouden kunnen misleiden? Waarom wel/niet? Hoe?

Bronnen:
i Lewis, 2002, pp.112-147

• september 2024
• juli 2024